ლატვიის სსრ-ს დეკორატიული ხელოვნება, გზის ძიება პარტიულ აზროვნებასა და ეროვნულ აზროვნებას შორის
Article Sidebar
Main Article Content
ანოტაცია
სოციალისტური რეალიზმის ძირითადი პრინციპს წარმოადგენდა საბჭოთა კავშირის მმართველი კომუნისტური პარტიის (პარტიული აზროვნების) მიერ შემოთავაზებული პოლიტიკური იდეალების რწმენა, რომელიც განზავებული იყო ეროვნულ ცნობიერებასა და იდეურობასთან (იდე-ოლოგიური შინაარსით). უკვე 1930-იანი წლების დასაწყისიდან საბჭოთა კავშირში ყოველი კულტურის მუშაკი ხელოვნების თითოეულ დისციპლინაში მკაცრად უნდა მიჰყოლოდა სოციალისტური რეალიზმის მეთოდს. სოციალისტური რეალიზმის კანონი თანაბრად გამოიყენებოდა სახვითი ხელოვნებისთვის, ისევე როგორც გამოყენებითი ხელოვნებისთვის, რომლის სპეციფიკური ფუნქცია უნდა ყოფილიყო წმინდა უტილიტარული დანიშნულება. საბჭოთა კავშირის ეროვნულ რესპუბლიკებში დეკორატიული ხელოვნება, ჩვეულებრივ, ხალხური ხელოვნების ფორმებს ითვისებდა, 1960-იანი წლების დასაწყისიდან კი დეკორატიული ხელოვნება აღიქმებოდა საბჭოთა კულტურის განუყოფელ კომპონენტად. ამ დროისათვის საბჭოთა კულტურის არსი უკვე ათწლეულების ჩამოყალიბებული იყო, ის შინაარსით სოციალისტური და ფორმით ეროვნული უნდა ყოფილიყო, რაც ხაზს უსვამდა ეროვნული ტრადიციების მნიშვნელობას.
ამ პრინციპის განხილვა შესაძლებელი იყო სხვადასხვა, თუნდაც ძალიან განსხვავებული გზით, ამიტომ პარტიული პრინციპების ერთგულების პრობლემა და ეროვნული გამორჩეულობის გამოვლენა თეორიული და პრაქტიკული განხილვის ამოუწურავი თემა გახდა. კონცეპტუალური გაურკვევლობა, ისევე როგორც ძალიან განსხვავებული ხედვები, შემოქმედებს, თეორეტიკოსებს, ასევე პარტიულ ჩინოვნიკებს შორის, არ იძლეოდა გამოყენებითი ხელოვნების ერთიანი თეორიის შემუშავების საშუალებას. ზემოაღნიშნული გაურკვევლობისა და აზრთა პლურალიზმის გამო გამოყენებითი ხელოვნების წარმომადგენელ მხატვრებს შეეძლოთ ესარგებლათ შემოქმედების გარკვეული თავისუფლებით, სოციალისტური რეალიზმის კანონების პირდაპირი დარღვევის გარეშე.
ნაშრომის ავტორი განიხილავს და აანალიზებს იმდროინდელ ლატ-ვიის სსრ-ში პროფესიული დეკორატიული ხელოვნების განვითარებას, ხელოვნების თეორიის იდეოლოგიურ მიმდინარეობებს და ცენტრისა და პერიფერიის ურთიერთობას.